اومانیسم چیست؟
اومانیسم یک فلسفه عقلانی است که از علم آگاه شده، از هنر الهام گرفته و با شفقت برانگیخته شده است. با تایید کرامت هر انسان، از به حداکثر رساندن آزادی و فرصت‌های فردی هماهنگ با مسئولیت اجتماعی و سیاره‌ای حمایت می‌کند. این فلسفه از گسترش دموکراسی مشارکتی و جامعه باز دفاع می‌کند و برای حقوق بشر و عدالت اجتماعی ایستادگی می‌کند. فارغ از ماوراءالطبیعه، انسان‌ها را بخشی از طبیعت می‌داند و معتقد است که ارزش‌ها – چه مذهبی، اخلاقی، اجتماعی یا سیاسی – ریشه در تجربه و فرهنگ بشری دارند.
بنابراین اومانیسم اهداف زندگی را از نیاز و علاقه انسان استخراج می‌کند نه از انتزاعات الهیاتی یا ایدئولوژیک، و تاکید می‌کند که بشریت باید مسئولیت سرنوشت خود را بر عهده بگیرد. این یک موضع زندگی است که برای عاملیت انسان و تفکر انتقادی ارزش قائل است و دگم و خرافات را به نفع درک مبتنی بر شواهد و زندگی اخلاقی رد می‌کند.
اصول کلیدی اومانیسم
در قلب خود، اومانیسم درباره درک جایگاه ما در جهان از طریق لنز عقل و همدلی است. این صرفاً رد ماوراءالطبیعه نیست، بلکه تایید مثبت پتانسیل انسانی است. انسان‌گرایان معتقدند که ما قدرت شکل دادن به زندگی خود و وظیفه کمک به رفاه دیگران را داریم.
- عقل و علم: انسان‌گرایان برای درک جهان به روش علمی، تحقیق انتقادی و استدلال منطقی تکیه می‌کنند. ما یافته‌های علم را به عنوان بهترین توصیف از واقعیتی که داریم می‌پذیریم، در حالی که نسبت به شواهد جدید باز می‌مانیم. این به معنای رد شبه‌علم، خرافات و دگم‌های مذهبی است که با حقایق ثابت شده در تضاد هستند.
- اخلاق سکولار: اخلاق برای انسان‌گرایان نه از دستور الهی بلکه از نیازهای انسانی، تعاملات اجتماعی و پیامدهای اعمال ما ناشی می‌شود. ما به اخلاقی مبتنی بر شفقت، انصاف و ترویج شکوفایی انسان معتقدیم. ما تلاش می‌کنیم با دیگران همانطور رفتار کنیم که دوست داریم با ما رفتار شود، نه از ترس مجازات یا امید به پاداش، بلکه به این دلیل که ارزش ذاتی هر فرد را به رسمیت می‌شناسیم.
- آزادی و مسئولیت: اومانیسم بر اهمیت آزادی فردی، از جمله آزادی بیان، آزادی تحقیق و آزادی وجدان تاکید می‌کند. با این حال، این آزادی با مسئولیتی در برابر جامعه و محیط زیست همراه است. ما در برابر اعمال خود پاسخگو هستیم و باید برای ایجاد جهانی عادلانه و پایدار برای نسل‌های آینده تلاش کنیم.
- دموکراسی و حقوق بشر: انسان‌گرایان مدافعان سرسخت دموکراسی و حقوق بشر هستند. ما به کرامت برابر همه انسان‌ها، صرف نظر از نژاد، جنسیت، گرایش جنسی یا عقیده معتقدیم. ما از حکومت سکولار حمایت می‌کنیم که از حقوق اقلیت‌ها محافظت می‌کند و اطمینان می‌دهد که هیچ گروه مذهبی یا ایدئولوژیک خاصی بر حوزه عمومی مسلط نمی‌شود.
اومانیسم در عمل
زندگی به عنوان یک انسان‌گرا به معنای درگیر شدن فعالانه با جهان برای تبدیل آن به مکانی بهتر است. این شامل پرورش فضایل شخصی مانند صداقت، درستکاری و مهربانی است. همچنین به معنای مشارکت در زندگی مدنی، دفاع از عدالت اجتماعی و حمایت از اهدافی است که رنج را کاهش می‌دهند و برابری را ترویج می‌کنند.
انسان‌گرایان اغلب معنا و هدف را از طریق روابط خود با دیگران، تلاش‌های خلاقانه و ارتباط خود با جهان طبیعی پیدا می‌کنند. ما زیبایی هنر، موسیقی و ادبیات را به عنوان بیان روح انسانی جشن می‌گیریم. ما در عظمت کیهان و پیچیدگی زندگی روی زمین شگفتی و حیرت می‌یابیم.
در جهانی که اغلب با درگیری‌های مذهبی و سیاسی تقسیم شده است، اومانیسم دیدگاهی وحدت‌بخش مبتنی بر انسانیت مشترک ما ارائه می‌دهد. ما را تشویق می‌کند که فراتر از تفاوت‌هایمان نگاه کنیم و بر آنچه مشترک داریم تمرکز کنیم: ظرفیت ما برای عقل، نیاز ما به عشق و ارتباط، و تمایل ما به داشتن زندگی معنادار و رضایت‌بخش.
آینده اومانیسم
در حالی که با چالش‌های جهانی مانند تغییرات آب و هوایی، نابرابری و فرسایش هنجارهای دموکراتیک روبرو هستیم، دیدگاه اومانیستی بیش از هر زمان دیگری مرتبط است. با اولویت دادن به عقل، همکاری و رفاه انسان، می‌توانیم با هم برای حل این مشکلات و ساختن آینده‌ای روشن‌تر کار کنیم.
اومانیسم یک دکترین ایستا نیست بلکه یک سنت پویا و در حال تکامل است. با دانش جدید و شرایط متغیر سازگار می‌شود، همیشه با هدایت تعهد به کرامت و رفاه انسان. چه از طریق کشف علمی، بیان هنری یا فعالیت اجتماعی، انسان‌گرایان به کاوش در معنای انسان بودن و چگونگی داشتن زندگی خوب در جهانی بدون خدا ادامه می‌دهند.
در نهایت، اومانیسم فراخوانی برای اقدام است. ما را به چالش می‌کشد تا مسئولیت زندگی و جهان خود را بر عهده بگیریم، برای خودمان فکر کنیم و با شفقت و درستکاری عمل کنیم. این فلسفه‌ای از امید و توانمندسازی است که تایید می‌کند ما توانایی ایجاد جهانی عادلانه‌تر، صلح‌آمیزتر و شکوفاتر برای همه را داریم.